Centrale Raad van Beroep beëindigt recht op adequate rechtshulp voor mensen met schulden…

Mensen met schulden hebben het niet altijd gemakkelijk. Dat zij in conflict komen met overheidsinstanties is niet zo gek. Dat kan zijn voor (vermeende) fraude, een afgewezen WW-uitkering of een Toeslagen-affaire bij de Belastingdienst.
Als de burger wint en er dus een onjuiste beslissing is genomen door de overheid, dan heeft de burger op grond van de wet recht op een vergoeding voor het inschakelen van juridische hulp via een advocaat of andere professionele rechtshulpverlener.

Klinkt logisch omdat wie gelijk heeft, niet op de blaren hoeft te zitten. Zeker als je toch al in de schulden-penarie zit.

De Centrale Raad van Beroep te Utrecht is de hoogste rechter op het gebied van de sociale zekerheid (uitkeringen, WMO, pensioen enz). Deze Centrale Raad van Beroep heeft nu geoordeeld dat als iemand met schulden de procedure wint, de verliezende instantie (zoals het UWV of de SVB) die vergoeding niét hoeft te betalen, maar mag aftrekken van de openstaande schuld. Dat heet verrekenen. De burger die dus gewonnen heeft, krijgt niets.

Commissie voor bezwaar- en beroepschriften weigert inzage in stukken…

De Commissie voor bezwaar- en beroepschriften in een Limburgse gemeente maakte het wel erg bont. De gemeente weigerde inzage in het dossier aan een rechtshulpverlener en stelde als voorwaarde dat deze alleen maar inzage kon krijgen als betrokkene er zelf ook bij was 

(bron: passage uit de brief van de gemeente)  

Niet alleen getuigt dit van een fundamenteel wantrouwen jegens rechtshulpverleners, het is ook in strijd met het beginsel dat elke burger zich kan laten vertegenwoordigen door een gemachtigde (art. 2:1 Algemene wet bestuursrecht) en een inzagerecht heeft in de stukken die bij de Commissie liggen (art. 7:4 lid 2 Awb) en ook meer algemeen een recht heeft op inzage zijn/haar dossier.

Het gaat hier om een burger die als zelfstandig ondernemer zwaar getroffen wordt door de Corona-maatregelen, net weer opgestart was en zijn zaak dus zou moeten sluiten om samen met zijn gemachtigde de stukken bij de gemeente te  gaan inzien.  

Ook de commissie voor bezwaar- en beroepschriften van de gemeente werd hierover geïnformeerd en gevraagd in te grijpen.

Zandzakken voor de deur: de Corona-wet komt eraan…

In NRC vandaag een uitgebreide bespiegeling van de Corona-wet die het Kabinet voorbereidt en die de regionale Noodverordeningen moet gaan vervangen:

“Zo wordt de anderhalve meter afstand straks wettelijk verplicht. Burgers moeten zowel op straat als binnen die afstand van elkaar houden, schrijft het kabinet in het wetsvoorstel. Wel komen er uitzonderingen voor bijvoorbeeld de zorg en het openbaar vervoer, waar die afstand niet te handhaven is.

Daarnaast mag de politie achter de voordeur ingrijpen als mensen die niet in het huis wonen geen anderhalve meter afstand van elkaar houden. In de praktijk betekent het dat de politie huisfeestjes mag opbreken en bezoekers mag verwijderen. De Raad van State was eerder al zeer kritisch over deze bevoegdheid, omdat het de grondwettelijk vastgestelde privacy zou aantasten. Het kabinet erkent die inperking, maar laat het recht op gezondheid (artikel 22) zwaarder wegen. Het hoopt dat er „terughoudend” met de regel wordt omgegaan.”

(zie https://www.nrc.nl/nieuws/2020/06/08/juristen-en-gemeenteraadsleden-kritisch-op-verregaande-coronawet-a4002136)

Interessant is dat de volksgezondheid als grondrecht opeens zo belangrijk wordt geacht. Het is een zgn. sociaal grondrecht waarvan het afdwingen in rechte bij herhaling strandt en niet voor iedereen die in Nederland verblijft, geldt. Als het een grondrecht zou zijn zoals bijvoorbeeld de vrijheid van meningsuiting, dan zou dit ‘grondrecht’ niet al bij voorbaat zou uitgehold zijn.

Het zorgen voor volksgezondheid kan blijkbaar hand in hand gaan met het verdienen aan (en niet verbieden van) roken.

Het kan prima gecombineerd worden met het toestaan van ontelbare fastfood-restaurants. Het is ook toegestaan om een maximum te verbinden aan het aantal medische behandelingen en zorg niet te vergoeden. Verzekeraars mogen zorg weigeren of mogen je naar een door hen geselecteerde behandelaar sturen. Aan het niet betalen van de zorgpremie met een beroep op het grondrecht van volksgezondheid, zou ik maar helemaal niet beginnen. Dus bij het grondrechtelijke karakter van de volksgezondheid kunnen wel wat kanttekeningen worden geplaatst.

Kortom, het is een gelegenheidsargument om ingrepen in de democratische rechtstaat te rechtvaardigen. Waar we een paar maanden geleden nog hoofdschuddend keken naar China met zijn miljoenen camera’s en sociaal kredietsysteem, dendert in Nederland BOA Rutte – met korte wapenstok ? – de woonkamer binnen.

 

(c) dolf gregoire 2020.6

 

Let op: dezelfde kop kan je de kop kosten…

Als er Centraal Justitieel Incassobureau boven staat, voorspelt de rest van de brief meestal niet veel goeds. Dat klopt, en meestal dwalen de ogen daarna snel naar het bedrag dat betaald moet worden.

Dan sla je echter het belangrijkste over: gaat het om een boete of om een zgn. strafbeschikking ?

Het lijkt er wel een beetje op alsof de overheid bewust de opmaak van de brieven in grote lijnen op elkaar laat lijken. Bedenk echter dat er een groot verschil is dat o.a. in deze Corona-crisis van belang is, waarbij het overtreden van de regionale Nood- verordeningen “beboet” wordt via deze strafbeschikkingen.

De opmaak is bijna hetzelfde, maar een boete is echt iets anders dan een strafbeschikking

Nu het maar de vraag is of het via de Noodverordeningen juridisch toegestaan is om allerlei grondrechten van burgers te beperken, de regels soms verschillend werden toegelicht/uitgelegd en een strafbeschikking kan leiden tot problemen bij het krijgen van een Verklaring omtrent Gedrag (VOG) – handig als je een nieuwe baan moet gaan zoeken – is verzet aantekenen van groot belang.

voorkom een strafblad en teken tijdig (!) verzet aan

De overheid is daar niet blij mee, maar als er zoveel fouten worden gemaakt worden bij het opleggen van deze straf-zonder-rechter, is het kritisch bekijken ervan en op tijd aantekenen van verzet van groot belang. Voor meer gedetailleerde tip zie bijv. http://strafbeschikking-advocaten.nl/informatie-over-de-strafbeschikking/wat-is-een-strafbeschikking/

Lees ook het commentaar van Folkert Jensma in NRC op 6 juni 2020, nu er plannen zijn om de achterstand bij het behandelen van strafzaken door de Corona-crisis, via nog meer strafbeschikkingen te gaan inhalen. 

(c) 2020.6 dolf gregoire

Bijna 1 juni: wat betekent de Tozo 1 en Tozo 2 voor ondernemers met een partner ?

Het is bijna 1 juni en dus kunnen ondernemers nog overwegen op grond van de Tozo 1-regeling een aanvraag te doen voor ondersteuning door de gemeente. Na 1 juni geldt een nieuwe zgn. Tozo 2-regeling.

Beide regelingen gelden tot en met uiterlijk augustus 2020 met een maximum periode van 3 maanden en kunnen elkaar dus overlappen.

Het grootste verschil zit in het niet en in de Tozo 2-regeling wel neememen van het inkomen van de partner. Beide regelingen zijn ook te combineren, maar dat gaat niet automatisch en de Tozo 2-regeling moet apart worden aangevraagd. Het wel of niet meetellen van een partner-inkomen kan natuurlijk een enorm verschil maken. Het kan betekenen dat iemand op basis van de Tozo 1-regeling wel, maar op grond van de Tozo-regeling 2 niet meer in aanmerking komt voor steun tot bijstandsniveau.

Ik vrees dat het meenemen van een partnerinkomen alsnog de nekslag gaat betekenen voor nogal wat ondernemers, omdat er niet voldoende geld is om bijvoorbeeld zakelijke en prive huisvestingskosten te betalen. Het opstarten per 1 juni van bijvoorbeeld de horeca kost veel geld en de opbrengst zou wel eens bij de minimale bezetting ernstig kunnen tegenvallen.

Ik proefde bij nogal wat ondernemers een aarzeling om de Tozo 1-regeling aan te vragen omdat de partner moest mee-tekenenen bij de aanvraag. Dat mee-tekenen hangt samen met het feit dat de Tozo opgetuigd is als een bijstandsregeling. In de Tozo 1-regeling is er echter geen partnertoets, ook al ondertekent hij/zij wel de aanvraag.

Mogelijk dat nog net voor 1 juni een verstandige keuze kan worden gemaakt. Zie hier de toelichting met voorbeelden op de site van overheid.nl.

(c) dolfgregoire 2020.5

 

De Tozo 1.0 eindigt… en wat nu ?

De eerste steunmaatregelen eindigen na 31 mei 2020. Deze overheidssteun kost miljarden. Is het toevallig dat daarop aansluitend de lockdown deels per 1 juni wordt verlicht. Bedrijven in de horeca, toerisme en cultuursector lijken op papier de mogelijkheid te krijgen om weer wat te gaan doen en daarmee geld te verdienen.

het einde van de eerste steunmaatregelen markeert niet voor niets het deels weer mogen opstarten van de horeca

Het zou me dan ook niet verbazen dat de steunmaatregelen per 1 juni versoberd zullen worden. In elk geval kan er een meer indringende discussie door gemeenten worden gevoerd met welke netto-inkomsten rekening kan worden gehouden als er wel wat omgezet wordt in een café of restaurant. Welke kosten zijn er gemaakt of lag de voorraad er al van voor de Corona-crisis en mogen die kosten niet meegenomen worden ?

 

Opinie: gemeenten moeten op huisbezoek in deze moeilijke WMO-tijden…

Op de site van Stimulanz – adviseur van veel gemeenten – vielen mij een tweetal artikelen op die gingen over WMO-advisering in Corona-tijd. Een ging over het op basis van een telefonisch contact indiceren – met o.a. het inzetten van videobellen en betrekken van huisgenoten bij het proces – en een tweede over juridische tips die met het telefonisch indiceren samenhangen.

De Corona-crisis heeft de WMO wetgeving niet veranderd. Nog steeds rust op de gemeente een zorgplicht en de invulling ervan vindt plaats door een onderzoek – keukentafelgesprek – waarbij de burger zich kan laten bijstaan door een zgn. cliëntondersteuner:

“Voor een zorgvuldig onderzoek zal veelal sprake zijn van enige vorm van persoonlijk contact met betrokkene of een vertegenwoordiger van betrokkene, aangezien daardoor een adequaat totaalbeeld van de betrokkene en zijn situatie verkregen kan worden.” (bron: Memorie van Toelichting WMO).

Er is geen RIVM-richtlijn waaruit volgt dat medewerkers die belast zijn met het indiceren, niet op huisbezoek mogen gaan. Wel moeten zij zich houden aan aanwijzingen bij het ziek zijn, over het dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen en het testen (zie https://www.rivm.nl/coronavirus-covid-19/professionals/buiten-ziekenhuis).

het RIVM verbiedt geen huisbezoeken

Ik lees echter overal op gemeentelijke websites dat alle huisbezoeken in het kader van de WMO zijn afgeblazen. Is dat wel juist ? Aan het begin van de Corona-crisis schreef een aantal advocaten van Nijsingh advocaten daar een interessant artikel over:

De Corona-crisis: vragen over de Tozo & TOGS (incl. (fake news) updates)…

update 30 april: lees ook de opvallende beperking van de regeling voor grensoverschrijdende situaties en de uitbreiding voor AOW’ers op https://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ministerie-van-sociale-zaken-en-werkgelegenheid/nieuws/2020/04/24/grenswerkers-en-aow%E2%80%99ers-toegevoegd-aan-tozo-regeling. Deze komt voort uit het territorialiteitsbeginsel in de bijstandswetgeving en dat beginsel was al eerder een keer aangehaald. De vraag is of ondernemers die kredieten krijgen dan wel nog in aanmerking komen voor ondersteuning via zgn. scoiale bijstand in hun woonland.
De kop boven het artikel op Rijksoverheid.nl is naar mijn mening misleidend.

Hieronder heb ik een samenvatting gemaakt van de reactie van Staatssecretaris Van Ark dd. 10 april 2020 op voor de praktijk belangrijke vragen voor de Tozo- en TOGS regeling. De schuingedrukte passages zijn letterlijk overgenomen uit de schriftelijke reactie van de Staatssecretaris. Niet alle specifieke situaties zijn opgenomen, zo laat ik de sexwerkers, mensen met een arbeidshandicap en vissers even buiten beschouwing. 

Staatssecretaris Van Ark reageert op verslag schriftelijk overleg Uitwerking tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo).

https://www.rijksoverheid.nl/binaries/rijksoverheid/documenten/kamerstukken/2020/04/10/tk-pdv-52676-antwoorden-kamervragen-tozo/tk-pdv-52676-antwoorden-kamervragen-tozo.pdf

Bedenk steeds wat het uitgangspunt is van de regelingen en kijk dan naar de details van de regelingen en de wel/niet uitzonderingen:

In het kader van de Tozo is niet omzetverlies een criterium, maar een financieel probleem bij de zelfstandige als gevolg van coronacrisis. De zelfstandige van wie het inkomen als gevolg van de coronacrisis is gedaald tot onder het sociaal minimum kan een beroep doen op bijstand voor levensonderhoud.

Om als zelfstandige in aanmerking te kunnen op een uitkering op grond van de Tozo is een inschrijving in het handelsregister van de Kamer van Koophandel een wettelijke vereiste. De omschrijving van de bedrijfsactiviteit, neergelegd in de zogenaamde SBI-code, is daarbij irrelevant. Er zijn geen beroepsgroepen uitgezonderd van het recht op Tozo.

De Tozo is een generieke regeling. Er worden geen sectoren of beroepsgroepen uitgesloten. Dus ook genoemde groepen kunnen aanspraak maken op de Tozo, als zij voldoen aan de criteria.

Alleen voor het zgn. noodloket van € 4000,00 geldt de beperkte beroepenlijst (zie echter bij 10). 

1) Tozo & wonen/werken in buitenland

update 30 april: lees ook de opvallende beperking van de regeling voor grensoverschrijdende situaties https://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ministerie-van-sociale-zaken-en-werkgelegenheid/nieuws/2020/04/24/grenswerkers-en-aow%E2%80%99ers-toegevoegd-aan-tozo-regeling: “Zelfstandigen die in een ander EU-land wonen en in Nederland gevestigd zijn, kunnen in aanmerking komen voor een bedrijfskrediet, maar niet voor inkomensondersteuning.” Dit is een aanzienlijke beperking van de regeling die nu opeens buiten het zicht van de Tozo zelf, wordt doorgevoerd.

buitenlandse ondernemers vallen alsnog (deels) buiten de boot en er worden nieuwe grensoverschrijdende problemen gecreëerd

Op basis van het in de Participatiewet geregelde territorialiteitsbeginsel, en analoog aan het Besluit bijstandsverlening zelfstandigen 2004, was het aanvankelijk de bedoeling om alleen de mogelijkheid tot bijstand te bieden voor de zelfstandige die in Nederland woont en zijn bedrijf of zelfstandig beroep in Nederland uitoefent. Om te voorkomen dat in grenssituaties de zelfstandige tussen wal en schip terechtkomt, zal erin voorzien gaan worden dat de zelfstandige die in Nederland woont en buiten Nederland zijn bedrijf heeft c.q. zijn zelfstandig beroep uitoefent, aanspraak kan maken op bijstand voor levensonderhoud en andersom (wonen buiten Nederland maar bedrijf/beroep in Nederland) aanspraak kan maken op bijstand voor bedrijfskapitaal.

Uit de antwoorden van de Staatssecretaris wordt overigens niet helemaal duidelijk hoe dit gaat worden opgelost.

Dit zal nader worden uitgewerkt in een ministeriële regeling. De ‘reguliere’ uitvoering van de Tozo wordt verzorgd door gemeenten. Met hen zal ik bespreken op welke wijze de uitvoering van de Tozo in grenssituaties op de beste wijze vorm kan worden gegeven.

Zie de opmerking hiervoor over het opeens aanzienlijk aanpassen van de doelgroep in grensoverschrijdende situaties. Of deze ondernemers in het buitenland nog wat kunnen krijgen als ze net een bedrag op hun rekening hebben gekregen via de krediet-regeling, is de vraag. Dit creeert onnodige extra problemen.

Tozo en TOGS: computer says no (incl. updates)…

update 30 april: lees ook de opvallende beperking van de regeling voor grensoverschrijdende situaties en de uitbreiding voor AOW’ers op https://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ministerie-van-sociale-zaken-en-werkgelegenheid/nieuws/2020/04/24/grenswerkers-en-aow%E2%80%99ers-toegevoegd-aan-tozo-regeling. Deze komt voort uit het territorialiteitsbeginsel uit de bijstandswetgeving en dat beginsel was al eerder een keer aangehaald. De vraag is of ondernemers die kredieten krijgen dan wel nog in aanmerking komen voor ondersteuning via zgn. scoiale bijstand in hun woonland. 

update 21 april: de officiele tekst van de Tozo-regeling staat in de Staatscourant, dus nu kunnen besluiten genomen worden.

In dit stuk ga ik in op aanvraag-problemen in de Tozo en TOGS, twee regelingen om ondernemers te steunen in de Corona-crisis. De aanvragen hiervoor gaan digitaal. Daarin schuilt een probleem, want als je stuit op een – computer says no – in de aanvraag-procedure zou je ten onrechte achter het net kunnen vissen met alle gevolgen van dien.  Voorkom blokkade bij de Tozo / TOGS, en regel het eventueel zelf per aangetekende brief of per fax !

update 14 mei: Goed om dit probleem geïllustreerd te zien op de site van de gemeente Maastricht die aanvragers waarschuwt  voor het vastlopen in het traject:

update 21 april: Art. 3 van de Tozo schrijft niet het gebruik van een formulier voor (zoals dat via art. 4:4 Awb kan worden voorgeschreven). Aanvragen per brief / fax kan dus. 

update 20 april: ook de zgn. Handreiking  Tozo zoals Stimulanz die voor gemeenten heeft ontwikkeld maakt het schriftelijk indienen van een aavraag mogelijk: Het modelformulier dient als voorbeeld als u aanvragen per post of per mail wil innemen. Het heeft echter de voorkeur, ook in verband met een efficiënt werkproces, de aanvragen digitaal binnen te laten komen. 

stuur een brief of – nog ouderwetser – stuur een fax 

Er zijn op dit moment verschillende regelingen om ondernemers en zzp’ers te ondersteunen.  Daarbij moet bedacht worden dat dit nog niet allemaal geformaliseerd is in wettelijke regelingen. Dat betekent dat nog steeds niet duidelijk is voor welke situaties en/of voor wie de regelingen bedoeld zijn.

er staat nog niks vast:
in het buitenland wonende ondernemers kregen niks, en toen toch weer wel…

Een goed voorbeeld is de Tozo-regeling. Aanvankelijk werd heel uitdrukkelijk gesteld dat ondernemers in de grensstreek daarvoor niet in aanmerking kwamen als zij in het buitenland woonden, maar hun bedrijf in Nederland hadden. VNG / Stimulanz stelden op 2 april heel uitdrukkelijk dat wie in het buitenland woonde, vanwege de systematiek van de bijstandswet niet in aanmerking kwam voor de Tozo-regeling. Hetzelfde stelde gemeente-adviseur Schulinck op haar site.

“Het UWV is hier geen partij in”, over verkeerde voorlichting aan zieke flexwerkers…

Al vaker heb ik gewezen op de onduidelijke positie van uitzendkrachten als ze ziek worden. Dat geldt helemaal als een uitzendkracht een zg. uitzendbeding in zijn contract heeft staan waardoor de ziekmelding meteen leidt tot een ontslag. 

Nog ingewikkelder wordt het als het uitzendbureau een zg. eigenrisicodrager is. Dit betekent dat iemand ziek wordt, zijn baan meteen kwijt is, maar voor de betaling van zijn ZW-uitkering moet aankloppen bij hetzelfde uitzendbureau waar hij ontslagen werd. Uitzendbureaus ‘vergeten’ dit wel eens te melden waardoor mensen zich helemaal niet realiseren dat ze eigenlijk werkloos zijn.

Het is belangrijk om te weten dat deze zgn. eigenrisicodrager wel de uitkering betaalt, maar deze niet bepaalt. Een niet onbelangrijk verschil. De regeling hierover heet Regeling werkzaamheden, administratieve voorschriften en kosten eigen risico dragen ZW.

het UWV is de baas, niet de ex-werkgever  

In de toelichting staat:

Dit artikel (bedoeld is art. 2) heeft betrekking op beschikkingen die door de eigenrisicodrager worden voorbereid en die door het UWV worden genomen en bekendgemaakt. 

Dit geeft heel kernachtig de rolverdeling aan: het UWV bepaalt het recht op uitkering en de hoogte ervan en de eigenrisicodrager betaalt deze uit.