De gevaren van het digitaliseren van aanvragen…

Het klinkt mooi en het leek ook zo handig tijdens het begin van de Corona-crisis waarbij iedereen – nou ja, behalve dan de uitzendkrachten in de fabriek, zzp’er-pakketbezorgers, vakkenvullers en al die andere slecht betaalde werknemers zonder goede rechtspositie – thuis moest gaan werken: het van thuis uit digitaal aanvragen van uitkeringen en voorzieningen.

Goed dat het lukte om zo diverse ondersteunende regelingen in de lucht te houden. Het heeft nu de weg vrijgemaakt voor het verder digitaliseren van de sociale zekerheid: https://www.schulinck.nl/…/ziet-u-de-kansen-voor…

Echter, met het in een keurslijf persen van een aanvraag worden aanvragen onmogelijk die net buiten de invulvakjes vallen of waarbij de overheid juist een groep burgers bij voorbaat wil uitsluiten. En dat betekent: geen aanvraag, geen voor de overheid geldende beslistermijn en geen beslissing die de mogelijkheid van het maken van bezwaar geeft.

met het voorschrijven hoe een aanvraag eruit moet zien, worden aanvragen die buiten de invulvakjes vallen of onwenselijk worden geacht bij voorbaat onmogelijk gemaakt

Het is een ontwikkeling die al eerder werd ingezet en waarbij de burger verplicht wordt een specifiek aanvraagformulier te gebruiken (zie art. 4:4 Algemene wet bestuursrecht). De gemeente Sittard-Geleen / Vidar doet dat bijvoorbeeld bij bijzondere bijstand. Dat aanvraag-formulier moet eerst aangevraagd worden. Daarmee ontstaat er een nieuwe fase bij het aanvragen van voorziening waarbij de burger niet kan terugvallen op beschermende regels. Die regels gelden namelijk pas vanaf het moment dat er een aanvraag ligt en die fase wordt dus vooruitgeschoven door het eerst verplicht aanvragen van een aanvraag-formulier. Volgt u het nog ?

Ook geldt dan niet de regel dat een onvolledige aanvraag later aangevuld kan worden als stukken ontbreken. Als dit digitaal gebeurt en de burger vastloopt in een “computer says no”, zal de poging tot aanvraag stranden. Er is dan geen sprake van een aanvraag, deze wordt veelal niet eens geregistreerd en de burger kan moeilijk aantonen dat hij een poging gedaan heeft. Dit zagen we bijvoorbeeld in de Corona-crisis waarbij ondernemers in de Limburgse grensstreek bij de aanvraag van de TOZO-regeling vastliepen in het eerste of tweede scherm van de digitale aanvraag (https://www.limburger.nl/cnt/dmf20200424_00157692, zie foto).

Dus is digitalisering best handig voor wie handig is met een computer en voor wie niks bijzonders geldt. Maar het is een krachtig en machtig middel om aanvragen te sturen, grensgevallen bij voorbaat uit te sluiten en rechtsbescherming uit te schakelen. Berichten dat er tienduizenden mensen in armoede leven omdat ze de aanvraag-fase niet doorkomen, is het gevolg (https://www.nu.nl/…/170000-huishoudens-die-recht-hebben…)

Mijn advies:

bij twijfel ook schriftelijk indienen (eventueel gewoon in eigen woorden);
zo mogelijk met een ontvangststempel van de balie of een zgn. track & trace code (https://www.postnl.nl/ontv…/post-ontvangen/track-en-trace/);
of per mail als je zeker weet dat de gemeente een ontvangstbevestiging terugmailt (zoals bij de gemeente Sittard-Geleen / Vidar op socialezaken@sittard-geleen.nl).