update 30 april: lees ook de opvallende beperking van de regeling voor grensoverschrijdende situaties en de uitbreiding voor AOW’ers op https://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ministerie-van-sociale-zaken-en-werkgelegenheid/nieuws/2020/04/24/grenswerkers-en-aow%E2%80%99ers-toegevoegd-aan-tozo-regeling. Deze komt voort uit het territorialiteitsbeginsel in de bijstandswetgeving en dat beginsel was al eerder een keer aangehaald. De vraag is of ondernemers die kredieten krijgen dan wel nog in aanmerking komen voor ondersteuning via zgn. scoiale bijstand in hun woonland.
De kop boven het artikel op Rijksoverheid.nl is naar mijn mening misleidend.
Hieronder heb ik een samenvatting gemaakt van de reactie van Staatssecretaris Van Ark dd. 10 april 2020 op voor de praktijk belangrijke vragen voor de Tozo- en TOGS regeling. De schuingedrukte passages zijn letterlijk overgenomen uit de schriftelijke reactie van de Staatssecretaris. Niet alle specifieke situaties zijn opgenomen, zo laat ik de sexwerkers, mensen met een arbeidshandicap en vissers even buiten beschouwing.
Staatssecretaris Van Ark reageert op verslag schriftelijk overleg Uitwerking tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo).
Bedenk steeds wat het uitgangspunt is van de regelingen en kijk dan naar de details van de regelingen en de wel/niet uitzonderingen:
In het kader van de Tozo is niet omzetverlies een criterium, maar een financieel probleem bij de zelfstandige als gevolg van coronacrisis. De zelfstandige van wie het inkomen als gevolg van de coronacrisis is gedaald tot onder het sociaal minimum kan een beroep doen op bijstand voor levensonderhoud.
Om als zelfstandige in aanmerking te kunnen op een uitkering op grond van de Tozo is een inschrijving in het handelsregister van de Kamer van Koophandel een wettelijke vereiste. De omschrijving van de bedrijfsactiviteit, neergelegd in de zogenaamde SBI-code, is daarbij irrelevant. Er zijn geen beroepsgroepen uitgezonderd van het recht op Tozo.
De Tozo is een generieke regeling. Er worden geen sectoren of beroepsgroepen uitgesloten. Dus ook genoemde groepen kunnen aanspraak maken op de Tozo, als zij voldoen aan de criteria.
Alleen voor het zgn. noodloket van € 4000,00 geldt de beperkte beroepenlijst (zie echter bij 10).
1) Tozo & wonen/werken in buitenland
update 30 april: lees ook de opvallende beperking van de regeling voor grensoverschrijdende situaties https://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ministerie-van-sociale-zaken-en-werkgelegenheid/nieuws/2020/04/24/grenswerkers-en-aow%E2%80%99ers-toegevoegd-aan-tozo-regeling: “Zelfstandigen die in een ander EU-land wonen en in Nederland gevestigd zijn, kunnen in aanmerking komen voor een bedrijfskrediet, maar niet voor inkomensondersteuning.” Dit is een aanzienlijke beperking van de regeling die nu opeens buiten het zicht van de Tozo zelf, wordt doorgevoerd.
buitenlandse ondernemers vallen alsnog (deels) buiten de boot en er worden nieuwe grensoverschrijdende problemen gecreëerd
Op basis van het in de Participatiewet geregelde territorialiteitsbeginsel, en analoog aan het Besluit bijstandsverlening zelfstandigen 2004, was het aanvankelijk de bedoeling om alleen de mogelijkheid tot bijstand te bieden voor de zelfstandige die in Nederland woont en zijn bedrijf of zelfstandig beroep in Nederland uitoefent. Om te voorkomen dat in grenssituaties de zelfstandige tussen wal en schip terechtkomt, zal erin voorzien gaan worden dat de zelfstandige die in Nederland woont en buiten Nederland zijn bedrijf heeft c.q. zijn zelfstandig beroep uitoefent, aanspraak kan maken op bijstand voor levensonderhoud en andersom (wonen buiten Nederland maar bedrijf/beroep in Nederland) aanspraak kan maken op bijstand voor bedrijfskapitaal.
Uit de antwoorden van de Staatssecretaris wordt overigens niet helemaal duidelijk hoe dit gaat worden opgelost.
Dit zal nader worden uitgewerkt in een ministeriële regeling. De ‘reguliere’ uitvoering van de Tozo wordt verzorgd door gemeenten. Met hen zal ik bespreken op welke wijze de uitvoering van de Tozo in grenssituaties op de beste wijze vorm kan worden gegeven.
Zie de opmerking hiervoor over het opeens aanzienlijk aanpassen van de doelgroep in grensoverschrijdende situaties. Of deze ondernemers in het buitenland nog wat kunnen krijgen als ze net een bedrag op hun rekening hebben gekregen via de krediet-regeling, is de vraag. Dit creeert onnodige extra problemen.
2) TOGS & bedrijf aan huis
De TOGS-regeling is bedoeld als tegemoetkoming voor omvangrijke vaste lasten, anders dan personeelslasten. Daarom richt de regeling zich op ondernemers die daadwerkelijk beschikken over een fysieke vestiging of fysieke productiemiddelen, die los staan van de eigen woning, die essentieel zijn voor de uitoefening van de bedrijfsactiviteiten, en zorgen voor omvangrijke, periodiek terugkerende vaste lasten. Voor ondernemers die ingeschreven staan op het woonadres, maar wel voldoen aan de bovengenoemde vereisten, zal een aanvullende verklaring worden gevraagd om hen ook aanspraak te kunnen laten maken voor de tegemoetkoming.
Zie voor de achterliggende gedachte – reële ondernemers-activiteiten en geen hobby in de schuur – ook de consequenties bij zzp’ers die deels in loondienst werken bij 3).
3) Tozo & combinatie van werken in loondienst en als zzp’er
Indien degene die naast zijn zelfstandige activiteiten werkzaamheden in dienstbetrekking verricht, wel voldoet aan het urencriterium en aan de overige voorwaarden om in aanmerking te komen voor een Tozo-uitkering, dan wordt bij het vaststellen van het recht op en hoogte van de algemene bijstand behalve het inkomen als zelfstandige ook het loon uit de dienstbetrekking in aanmerking genomen. Er bestaat alleen recht op algemene bijstand, als het totale inkomen de op de zelfstandige van toepassing zijnde bijstandsnorm niet overstijgt.
Ook hier is de achterliggende gedachte dat er een noodzaak moet zijn en dus dat er sprake moet zijn van reële activiteiten als ondernemer
Zoals ik reeds heb opgemerkt bij de beantwoording van vraag 6, wordt met het urencriterium tot uitdrukking gebracht dat de uitoefening van het bedrijf of beroep een reëel karakter met een substantieel tijdsbeslag moet hebben. Om die reden ben ik niet voornemens het urencriterium aan te passen of naar rato toe te laten passen. Wie niet aan het urencriterium voldoet is volgens de definitie van de Tozo geen zelfstandige.
Om in aanmerking te kunnen komen voor een uitkering op grond van de Tozo geldt dat moet zijn voldaan aan het criterium dat de zelfstandige ten minste 1.225 uur per jaar (ofwel gemiddeld 23,5 uur per week) ten behoeve van het bedrijf of zelfstandig beroep werkzaam moet zijn geweest. Ik vind dat geen onredelijk hoge eis. Door dit criterium te hanteren kunnen veel parttime zzp’ers al in aanmerking komen voor de regeling. De Tozo-regeling op zich is al ruimhartig. In het bijzonder omdat gebruikelijke toetsen met betrekking tot vermogen, inkomen partner en kostendelersnorm achterwege blijven. Onder verwijzing naar de beantwoording van vraag 64 is er geen aanleiding om ook het urencriterium ruimhartig toe te passen, nog afgezien van de omstandigheden dat een dergelijke ruimhartigheid de uitvoering kan compliceren en willekeur in de hand kan werken.
Als de zelfstandige het gehele kalenderjaar 2019 als ondernemer werkzaam is geweest, kan aan de hand van zijn recht op zelfstandigenaftrek in het jaar voorafgaand aan de aanvraag worden vastgesteld dat aan het urencriterium is voldaan.
Zie ook het onder 5) aangehaalde overzicht https://www.ingeborglunenburg.nl/2014/04/13/centrale-raad-de-marginale-zelfstandige-en-zijn-verwervingskosten/ als insteek om ondernemers van hobby-matige activiteiten te onderscheiden
Het urencriterium lijkt vrij strikt te gelden voor allerleid situaties van ook werken in loondienst of maar een deel van het jaar werken als ondernemer
Indien een belanghebbende niet voldoet aan het urencriterium, wordt hij volgens de definitie in de Tozo niet aangemerkt als zelfstandige volgens de definitie in de Tozo en kan daarmee geen recht doen gelden op een Tozo-uitkering. Wie niet aan het urencriterium voldoet, is aangewezen op arbeid in dienstbetrekking en kan eventueel een beroep doen op bijstand op grond van de Participatiewet. Indien degene die naast zijn zelfstandige activiteiten werkzaamheden op basis van een fictief dienstverband verricht, wel voldoet aan het urencriterium en aan de overige voorwaarden om in aanmerking te komen voor een Tozo-uitkering, dan wordt bij het vaststellen van het recht op en de hoogte van de algemene bijstand behalve het inkomen als zelfstandige ook het inkomen uit het fictief dienstverband in aanmerking genomen. Er bestaat alleen recht op algemene bijstand, als het totale inkomen de op de zelfstandige van toepassing zijnde bijstandsnorm niet overstijgt.
De normale bijstand kent – zoals bekend – een verdergaande inkomens- en vermogenstoets. Het verwijzen naar de normale bijstandsuitkering heeft dus ingrijpende gevolgen en die regeling wordt expliciet niet verruimd:
Het toepassen van een dergelijke verruiming bij de reguliere bijstand tast de fundamenten van de Participatiewet aan. Ik vind dit niet gerechtvaardigd. De Participatiewet vormt in zijn huidige vorm een adequaat sociaal vangnet.
4) Tozo, TOGS & liquiditeitsproblemen
Daarnaast ondersteunt het kabinet ondernemers (waaronder zelfstandigen) fiscaal, door ondernemers de mogelijkheid te geven tot bijzonder uitstel van betaling voor de inkomstenbelasting, vennootschapsbelasting, omzetbelasting (btw) en loonbelasting, zonder dat een verzuimboete in rekening wordt gebracht. Ook geldt er tijdelijk een lagere belasting- en invorderingsrente (0,01%), en kunnen ondernemers (waaronder zelfstandigen) die een lagere winst verwachten dat aangeven bij de Belastingdienst, zodat zij direct minder belasting gaan betalen.
5) Tozo & (verwachte) inkomen
De bijstand voor levensonderhoud op grond van de Tozo is een inkomensaanvulling tot de voor de belanghebbende geldende bijstandsnorm. De hoogte van deze bijstand aan de zelfstandige is gelijk aan de voor betrokkene geldende bijstandsnorm, verminderd met het eventuele verwachte inkomen van de zelfstandige.
Overigens moet hier een reële inschatting gemaakt worden en zal fraude bestraft worden met een boete en mogelijk strafrechtelijke vervolging. Ook in de aanvraagfase is er hier controle op
Ik verwacht wel van ondernemers dat zij een aanvraag volledig en onderbouwd indienen. Daarbij merk ik op dat de gemeente extra bewijsstukken mag opvragen als zij vermoedens heeft van misbruik van de Tozo.
Vervolgens moet erop vertrouwd kunnen worden dat zelfstandigen die een beroep doen op de Tozo, naar waarheid hun schriftelijke verklaring afgeven en zich houden aan de in artikel 17 van de Participatiewet geregelde inlichtingenverplichting. Om te voorkomen dat de voorziening ten onrechte of voor een te hoog bedrag wordt verstrekt, heeft de zelfstandig ondernemer de verplichting om op verzoek van de gemeente of uit eigen beweging melding te doen indien iets in zijn situatie gewijzigd is dat gevolgen kan hebben voor (de hoogte van) de voorziening.
Het schenden van de inlichtingenverplichting is een kapstok voor het opleggen van boetes en het terugvorderen van bedragen.
Het bepalen van het inkomen (heel simpel: omzet minus kosten) zal – bijv. bij het achteraf factureren – nog wel eens tot behoorlijke discussie kunnen gaan leiden. Gaat het om het moment van het wegvallen de inkomsten genererende activiteiten of om het wegvallen van inkomen ? Ik meen het eerste. De jurisprudentie over het bepalen van het inkomen als zijnde omzet minus kosten is overigens weinig geruststellend voor de Tozo. De CRvB is vrij hard, mede omdat de gemeenten hierin veel vrijhheid wordt gegeven. De bewijslast rust op de burger. Een mooi overzicht van de problematiek biedt https://www.ingeborglunenburg.nl/2014/04/13/centrale-raad-de-marginale-zelfstandige-en-zijn-verwervingskosten/ . Dat overzicht is wellicht ook goed om ondernemers van hobby-matige activiteiten te onderscheiden.
Omdat het op een opvangen van het wegvallen van een inkomen gaat, vallen mensen met een AOW er buiten (waarbij dan wel weer de vraag is wat er gebeurt met mensen met een gekorte AOW):
De kring van rechthebbenden voor de Tozo bestaat inderdaad uit zelfstandigen vanaf de leeftijd van 18 jaar tot de AOW-gerechtigde leeftijd. Ondernemers met een AOW-uitkering komen omdat zij de AOW-gerechtigde leeftijd hebben bereikt, niet in aanmerking voor bijstand op grond van de Tozo.
update 30 april: Zie de aanpassing in https://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ministerie-van-sociale-zaken-en-werkgelegenheid/nieuws/2020/04/24/grenswerkers-en-aow%E2%80%99ers-toegevoegd-aan-tozo-regeling, waardoor er wel mogelijk een krediet kan worden aangevraagd.
6) Tozo & inkomen, inwonende kinderen enz.
Bedenk steeds dat het gaat om het garanderen van een sociaal minimum
Voor de overige groepen geldt dat wanneer zij voldoen aan alle vereisten voor een Tozo-uitkering, een gedeeltelijke uitkering op grond van de WAO, WIA of WW geen juridisch beletsel vormt.
Het feit dat de kostendelersnorm op grond van de artikelen 19a en 22a van de Participatiewet niet van toepassing is op de uitvoering van de Tozo, betekent dat de aanwezigheid van zgn. kostendelers in de woning niet leidt tot een lagere uitkering.
De leden van de D66-fractie vragen of het klopt dat een ondernemer binnen een huishouden waar een andere volwassene in loondienst is, aanspraak kan maken op een maximale uitkering van 1.500 euro en dat dit bedrag gelijk is aan de situatie waar beide partners ondernemer zijn zonder inkomen.
Ja, dat klopt, zie ook het antwoord op vraag 5.
Als beide partners ondernemer zijn is gevraagd of wellicht een hogere uitkering mogelijk is
De wettelijke basis van de Tozo is artikel 78f van de Participatie, op grond waarvan binnen de Tozo niet kan worden afgeweken van de bijstandsnormen van de Participatiewet. In beide gevallen wordt het inkomen aangevuld tot de bijstandsnorm voor gehuwden, waarbij het inkomen van de partner buiten beschouwing blijft. In het geval van twee gehuwden die beide zelfstandigen zijn, kan het inkomen van de meestverdienende zelfstandige buiten beschouwing blijven.
7) Tozo & arbeidsongeschiktheid(suitkering)
Ondernemers die naast de inkomsten uit hun onderneming een arbeidsongeschiktheidsuitkering ontvangen, hebben te maken met inkomstenverrekening met de uitkering. Zij ontvangen de arbeidsongeschiktheidsuitkering op voorschotbasis, gebaseerd op de te verwachten inkomsten uit onderneming. Voor de definitieve vaststelling van het recht op uitkering wordt, op het moment dat het definitieve jaarinkomen bekend is, dit jaarinkomen evenredig toegerekend aan de kalendermaanden en verrekend met het verstrekte voorschot.
8) Tozo & gestart met een onderneming vanuit de WW en stoppen met de onderneming
Zelfstandigen die door de coronacrisis geraakt worden en onder het sociaal minimum dreigen te raken, ook als zij nog gedeeltelijk een WW-uitkering ontvangen, kunnen een beroep doen op de Tozo. Zelfstandigen die geheel stoppen met hun onderneming, komen niet in aanmerking voor de Tozo (zie ook de beantwoording van vraag 136), maar kunnen wel de korting op hun WW-uitkering laten stopzetten. De facto ontvangen zij dan weer hun volledige uitkering, en kunnen zij niet meer opnieuw starten vanuit hetzelfde “opgebouwde WW-recht”.
9) Tozo & TOGS: ik loop vast in de aanvraag
Zie mijn tip over het ouderwets per post of fax aanvragen. Die mogelijkheid is niet op voorhand uitgesloten
De leden van de D66-fractie vragen of de aanvragen allemaal digitaal worden afgehandeld of dat in sommige gevallen toch een fysieke afspraak wordt gemaakt om de aanvraag af te ronden.
Samen met de VNG en Divosa adviseer ik gemeenten om de aanvragen zoveel mogelijk digitaal in te nemen omdat dat bijdraagt aan een efficiënt werkproces. Ik weet dat sommige gemeenten ervoor kiezen om een aanvraagformulier handmatig in te laten vullen door de ondernemer en via mail of post in te dienen. Het aangeboden modelaanvraagformulier, de handreiking Tozo en de modelbeschikkingen en –brieven zijn er allemaal op gericht dat de gemeente geen fysieke afspraak hoeft te maken met de ondernemer. Ik adviseer gemeenten om dit niet van ondernemers te vragen, aangezien het niet nodig is op basis van de regeling en het niet past bij de door het kabinet genomen maatregelen tegen het coronavirus.
Zie ook mijn stuk over Computer says no
10) TOGS & doelgroep
De leden van de SP-fractie vragen wanneer zij de aanpassingen in de TOGS tegemoet kunnen zien. Op 7 april jl. heeft het kabinet de Kamer geïnformeerd over nieuwe sectoren die aanspraak maken op de TOGS. De Rijksdienst Voor Ondernemend Nederland streeft ernaar om aanvragen van aanvullende sectoren vanaf woensdag 15 april 2020 mogelijk te maken.
Naast deze doelgroep worden meer sectoren direct of indirect getroffen door (nieuwe) gezondheidsmaatregelen van de rijksoverheid en lokale overheden. Dit heeft geleid tot de toevoeging van nieuwe sectoren op 28 maart jl. en 7 april jl.
Verwacht kan worden dat de lijst met bedrijven nog verder zal worden aangepast in het wetgevingstraject. Let daar dus op.
update 30 april: zie de aanpassingen in https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/coronavirus-financiele-regelingen/overzicht-financiele-regelingen/togs & https://www.rvo.nl/subsidie-en-financieringswijzer/togs
11) Tozo & doorstromen na WW en ZW
Aan het strik vasthouden aan het uren-criterium en wie dus meteen in de Tozo valt, volgt ook dat voor doorstromers vanuit de WW of ZW de normlale bijstandsregels blijven gelden
In dit verband moet benadrukt worden dat de baankansen voor de personen die vanuit de Ziektewet of de WW doorstromen naar de bijstand, niet anders zijn dan de baankansen voor de personen die momenteel al bijstand ontvangen. Ik zie dan ook geen aanleiding om de toegangseisen voor specifiek deze groep te verruimen. Een verruiming voor de gehele bijstandspopulatie leidt tot een grootschalige uitbreiding van de kring van rechthebbenden. Dit is onwenselijk. Bovendien is dit in strijd met het vangnetprincipe van de Participatiewet.
12) Tozo en TOGS & duur van de regelingen
Let goed op dat op tijd een beroep wordt gedaan op de regeling. Ook is niet duidelijk in welke vorm – soberder ?- er een vervolg zal worden gegeven aan de huidige ondersteuning.
De leden van de 50PLUS-fractie vragen wanneer (op welke momenten), hoe, en op grond van welke criteria een vervolgbesluit genomen zal worden over eventuele verlenging van de regeling.
Dat kan ik nu nog niet precies aangeven. Die beoordeling is afhankelijk van verloop crisis en daarmee samenhangende maatregelen. Omdat de aanvraagmogelijkheden voor de huidige regeling per 1 juni 2020 aflopen, is de verwachting gerechtvaardigd dat de beoordeling of verlenging van de regeling gewenst is, en zo ja voor welke termijn, voor die datum zal plaatsvinden. In de Tozo wordt voorzien in de mogelijkheid om verlenging en zo nodig aanpassing van de ondersteuning vanuit de Tozo, te regelen op het niveau van een ministeriële regeling
Er zijn nog tal van onopgeloste situaties te bedenken, maar enkele belangrijke hoofdlijnen zijn hiermee gegeven.
(c) dolf gregoire 2020.4
DG | arbeidsrecht & sociale zekerheid 
Hoe kan het dat wanneer 2 personen Die zzp -er zijn in een relatie volledig in aanmerking komen voor de uitkering via tozo. Een gescheiden Vrouw die €600,00 alimentatie ontvangt en verder aan alle eisen voor tozo voldoet en geen inkomen heeft. Voor €600,00 wordt gekort!!
LikeLike
Geachte mevrouw, De Tozo is een slechts op een enkel onderdeel aangepaste bijstandsuitkering met alle daaraan verbonden zeer beperkende eisen en voorwaarden die leiden tot een (aanvulling tot een) inkomen op absoluut miminum-niveau.
Dus gelden ook de normale kortingsregelingen van zo ongeveer alle inkomsten, behalve de inkomsten die expliciet uitgesloten zijn in art. 6 Tozo en art. 31 PW. Bijna alle extraatjes worden dus afgeroomd, en dat wordt wel eens vergeten in de berichtgeving over deze regeling.
Nu in de Tozo 2.0 de inkomsten van (bijvoorbeeld: de horeca-ondernemer met) een partner die ergens in fulltime in loondienst werkt, meegenomen worden, zal er voor veel gezinnen te weinig overblijven om de vaste lasten van onderneming en privé, te kunnen betalen. Ik hoop uw vraag hiermee te hebben beantwoord.
LikeLike